Periudha: 2019

UNFPA Co

Qeverisja dhe sundimi i ligjit është një zonë ku Shqipëria po mbetet prapa, me një renditje prej 53 nga 102 vendeve Indeksin e Sundimit të Ligjit në Projektin e Drejtësisë Botërore (PDB) 2015.

Mungesa e koordinimit midis ministrive dhe departamenteve, kapacitetet e kufizuara teknike, qarkullimi i lartë i stafit dhe mënyrat e fragmentuara të ofrimit të shërbimeve të gjitha ndikojnë në shpejtësinë me të cilën zbatohen legjislacioni dhe rregulloret. Një kulturë e vendimarrjes bazuar në të dhëna dhe prova ende nuk është e përqendruar dhe ka nevojë për monitorim dhe vlerësim më efektiv të politikave. Objektivi strategjik për të siguruar qeverisje të mirë dhe sundim të ligjit për qëllimin përfundimtar të pranimit në Bashkimin Europian është një objektiv ndërprerës i Stratgjisë Kombëtare për Zhvillim dhe Integrim dhe mbështet të gjitha objektivat e tjerë strategjikë. Ky theks strategjik mbi qeverisjen dhe sundimin e ligjit është mbështetur nga një axhendë ambicioze e reformave për pranimin në BE. Sidoqoftë, institucionet e Shqipërisë ende luftojnë me sigurimin e besimit (Kombet e Bashkuara).

Të drejtat dhe liritë themelore, parimet e mosdiskriminimit, barazia dhe e drejta e mbrojtjes speciale për ‘fëmijët, të rinjtë, gratë shtatzëna dhe nënat e reja’ përfshihen në Kushtetutën shqiptare dhe është një gur themeli. Ekziston Ligji nr.8876 / 2002 “Për Shëndetin Riprodhues” i ndryshuar i njohur dhe mbron të drejtat riprodhuese të individëve për të marrë vendime lirshëm dhe pa detyrim në lidhje me jetën e tyre riprodhuese, dhe përcakton një seri masash për shëndetin e nënës.

Pavarësisht progresit të bërë pengesa specifike për realizimin e së drejtës për shëndet dhe shërbime shëndetësore seksuale dhe riprodhuese nga grupe vulnerable vazhdojnë përgjatë  Raportit të Bashkimit Evropian në Shqipëri 2018. Ekziston një mungesë e dukshme e shërbimeve të integruara, që adresojnë dhunën me bazë gjinore; sigurimi  i depistimit të shëndetit mendor dhe depistimit për kancerin e sistemit riprodhues që rezultojnë në boshllëqe kritike shëndetësore që kufizojnë efektivitetin e programeve të Shëndetit Seksual dhe Riprodhues, kompromentojnë shëndetin e njeriut dhe nxisin stigmën dhe diskriminimin ndaj grupeve vulnerable. Programet e Edukimit Seksual Gjithëpërfshirës (CSE) nuk shtrihen tek fëmijët ose të rinjtë të bazuara në mjediset jo mormale ose jashtë shkollës, përfshirë dhe ato nga popullata kryesore. Megjithë arritjet, OJF raportojnë si problematike një nivel të ulët të përdorimit të metodave moderne kontraceptive, veçanërisht në mesin e adoleshentëve / të rinjve dhe grupeve të tjera  vulnerabël. Burime jo zyrtare tregojnë një numër më të lartë të aborteve sesa ato të publikuara. Pra, megjithëse ligji është në fuqi i mungojnë mekanizmat për zbatimin e tij të cilët ndikojnë negativisht për të adresuar pabarazinë në qasjen në shërbimet shëndetësore thelbësore, cilësore – përfshirë kujdesin shëndetësor seksual dhe riprodhues (ShSR), planifikimin  familjar dhe edukimin e duhur seksual – të cilat janë kritike për funksionimin efektiv të sistemeve të kujdesit shëndetësor dhe përmbushjen e të drejtave seksuale dhe riprodhuese të grave dhe vajzave.

Në këtë situatë është thelbësore rishikimi dhe përmirësimi i Ligjit për të siguruar që të drejtat dhe mundësitë për të aksesuar shërbimet e ShSR plotësohen në mënyrë të barabartë dhe efikase për gratë, burrat, vajzat, djemtë dhe familjet.

Objektivat e projektit

• Rritja e ndërgjegjësimit të grupeve të interesit për të drejtat e ShSR dhe përgjegjësitë e aktorëve të ndryshëm;

• Konsultimi me QSHPZH i draft pyetësorit duke u përqëndruar në domosdoshmërinë e përmirësimeve të ligjit dhe ofrimi i mbështetjes në identifikimin e palëve të interesuara që janë pjesë e këtij konsultimi;

• Kontributi në tryezën e rrumbullakët me aktorë të ndryshëm në mënyrë që të vlerësohen nevojat ligjore për të drejtat e ShSR;

• Hartimi i një përmbledhje të jurisprudencës GJEDNJ;

• Të sigurohet që zhvillimet / rekomandimet më të fundit të Këshillit të Evropës, Bashkimit Evropian, Komitetit CEDAW dhe Rishikimit Periodik Universal, OBSH, OZHQ janë përmbledhur në një projekt-dokument dhe janë konsultuar me QSHPZH.